BLIK op Sami Blood: zelfs vanuit Lapland lijkt het gras nog groener aan de overkant

Tekst: Patricia Oldenhave

Wie droomt er niet van iemand anders te zijn? Alles achter te laten en een nieuw leven te starten? Filmregisseur Amanda Kernell roept in haar film deze vragen op, waarbij zij het leven van het Sami volk laat zien dat nog traditioneel leeft in onder andere Noord-Zweden. In Sami Blood zien we een duister gedeelte uit de Zweedse geschiedenis. Een geschiedenis die nog niet compleet tot het verleden behoord. Een geschiedenis waarin het Sami volk net zoals veel andere kleinere volken als minderwaardig wordt geacht. Elle Marja (Lene Cecilia Sparrok), ons hoofdpersonage in Sami Blood, woont bij haar Sami volk in Lapland en heeft alles over voor een ander leven. Niet alleen met haar nieuwe naam Christina maar ook met haar hele voorkomen gaat ze zich anders gedragen dan bij haar Sami familie, om er maar bij te mogen horen.

De eerste scene in Sami Blood laat meteen zien dat binnen het verhaal reizen een rol speelt. De film start met een beeld van een oude vrouw in een auto waarbij het mooie Zweedse landschap aan zowel deze vrouw als de kijker voorbij flitst. De auto passeert deze schitterende landschappen en laat ze achter zich, net zoals Elle Marja deze landschappen en haar Sami leven als 14-jarige achter zich liet. Door de manier waarop aan de landschappen voorbij wordt geflitst, wordt de kijker via deze reis meegenomen in Elle Marja’s verhaal. Waar in de openingsscène een oudere vrouw door de autoramen heen kijkt, zien we haar even later via het hotelraam naar buiten kijken. Elke keer lijkt het alsof alles vanaf een afstand, achter het glas, wordt geobserveerd. Kernell lijkt ons te wijzen op ergens wel naar kunnen kijken, maar er niet bij kunnen omdat je achter glas bent. Er heerst altijd een verlangen ergens anders te zijn, te denken dat het ergens anders beter is. Een verlangen naar het ongrijpbare of het steeds verder reikende. Om ergens te komen waar je net niet bij kunt. Zeker omdat het gras altijd groener lijkt aan de overkant. Dit verlangen zorgde ervoor dat Elle Marja wegging, haar Sami leven ontvluchtend. Ze wilde een beter leven opbouwen op een plek die voor haar perfect lijkt. Via deze vertelling roept het verhaal compassie op. Mede omdat iedereen dit gevoel kent dat het ergens anders altijd beter lijkt, ontstaat een gevoel van verbondenheid met Elle Marja.

Opvallend is dat binnen de film voor de cinematografie veel oog voor detail heerst. Via close-ups worden zowel mens als natuur in beeld gebracht, inclusief de wonderlijke ongerepte natuur van Lapland. Alleen al voor deze mooie en indrukwekkende landschapsbeelden, is deze film de moeite waard! Niet alleen aan beeld maar ook aan geluid schenkt Kernell aandacht voor detail. Veel natuurgeluiden zijn hoorbaar, van kabbelende water tot aan dierengeluiden. Op deze manier krijgen we de Zweedse ongerepte natuur mee, ondanks dat we hier zelf niet aanwezig zijn. Daarnaast horen we de menselijke ademhaling, wat de film dichter bij ons brengt. Door de inzet van zowel geluiden van mens en natuur gaan deze in elkaar op. Elle Marja is in haar Sami leven onderdeel van de natuur. Zij leeft tussen de dieren, wast zichzelf in rivieren en heeft een tent tussen de bergen op het gras. Desondanks blijft Elle Marja een mens. Een mens wat we horen en zien vechten om te bereiken waar zij naar streeft. Dit maakt het verhaal echt en grijpbaar voor de kijker. Door de inzet van details wordt het contrast groter, het vluchtgedrag van Elle Marja intenser en de spanning opgebouwd. We begrijpen Elle Marja. Met oog en oor voor details, wordt de kijker meegenomen en is het verhaal te begrijpen. Je voelt mee met Elle Marja, waardoor het verhaal van de film ingrijpend overkomt en zichzelf met jou als kijker verbindt.

Naast het verhaal en de rol die beeld en geluid spelen, vallen ook symbolische referenties op. Elle Marja wordt door velen niet als volwaardig mens gezien en als dier behandeld. Dit gaat van (dierlijke) littekens tot aan dat zij behandeld wordt als vee. De Sami dragen kleurrijke kleding, maar de Zweden veel zwart. Zou dit een referentie zijn naar het sombere leven wat de Zweedse Christina heeft gevonden? Aan het einde van de film houdt deze vraag ons bezig. Het lijkt altijd alsof het gras groener is aan de overkant. Maar wie weet heeft Elle Marja of Christina dit groenere gras wel gevonden, in een plek die misschien niet mooier lijkt maar het wel is. Dat is een vraag waar we het antwoord nooit op zullen weten. Met deze vraag in ons achterhoofd blijft Sami Blood boeien. Een film over reizen en verlangen, op zoek naar een betere toekomst, vechten en verliezen, natuur en vooral Sami bloed.

Sami Blood is vanaf 11 mei 2017 te zien in de bioscoop. Distributie: Cinemien. Patricia Oldenhave is derdejaars student Media en Cultuur.